Boğaziçi köprüsü bel verdi

32. Avrasya maratonu pazar günü koşuldu. Koşuya katılmadım ama katılan arkadaşlarım köprünün çok fena sallandığını söylediler. İnternetteki haber videolarını izledim ve gerçekten dehşete düştüm. Buyrun önce köprünün nasıl sallandığını izleyin. 

Duymuşsunuzdur veya görmüşsünüzdür askeri birlikler köprülerden geçerken her zaman serbest adım geçerler, asla uygun adımda geçmezler. Bunun sebebi ritimli yürüyüşün rezonansı arttıracağı ve köprünün yıkılmasına sebep olacağı bilgisidir. Keza Fransa'daki Angers Köprüsü 1850 yılında sadece 450 askerin uygun adım yürümeleri sonucu yıkılmıştı.

Tarihte daha birçok örnek de bulunuyor, en yenisi de 2000 yılında Londra'da açılan Millenium Köprüsü. Bu köprünün açılış gününde üzerinde binlerce kişi yürüyüşe çıkmış. Köprünün bir sağa bir sola sallandığını gördüklerinde mühendisler inceleme yapmış ve köprüyü iki sene süreyle tadilat amacı ile kapatmışlar.

Millenium Köprüsü

Hiç kimse uygun adım yürümemesine rağmen, nasıl oluyor da köprüler bu kadar fazla sallanabiliyorlar? Aslında insanlar uygun adım yürümeseler bile, bir süre sonra ister istemez aynı ritmi tutturuyor. Şöye ki;

Köprüde yürüdüğünüzü hayal edin, çoooook hafif de sağa sola sallandığını. Köprünün sağa sola sallanmasına karşın dengenizi koruyabilmek için siz de ister istemez penguenler gibi sallanmaya başlayacaksınız. Sizin gibi dengesini korumak isteyen insan sayısı arttıkça, köprü üzerindeki rezonans da artacak. İnsan artacak, rezonans artacak döngüsüne girince köprü rezonansa dayanamayacak. Bu nahoş sondan kurtulmanın yolu asma köprülere rezonansı emici yatay instolasyonlar koymakmış. Bizim köprüde vardır diye Japonlara güveniyorum :) Ayrıca Binali Yıldırım da "Elektrik direkleri sağa sola yaylanıyormuş. Elektrik direkleri aksesuar. Mesela saçın rüzgarda sağa sola savrulursa... Onun gibi bir şey. Ama kökü orada direğin. Hiç milleti paniğe kimse sevk etmesin, her şey yolunda. Bunları takip eden sensörler var, kontrol odaları var. Herhangi bir sınır değerinin üzerinde bir şey olduğunda zaten müdahale ediliyor." demiş.

Ted talks'da Steven Strogatz isimli bir matematikçi köprüde yürüyen insanların yarattığı rezonansı Sync başlıklı konuşmasında örneklerle göstermiş. İzlemek isterseniz buradan tıklayın, özellikle 16. dakikadan itibaren bu örneği açıklıyor.

Geçtiğimiz senelerde de köprü böyle sallanmış mıydı da benim kulağıma gelmemişti? Aranızda bilen, duyan var mı?