Wednesday, December 29, 2010

Yeni yıl ve Christmas adetlerinin kaynağı nedir?

Christmas ile yeni yıl birbirinden çok ayrı şeyler olmasına rağmen, tarihlerin yakınlığı ve tüketme isteğimiz sayesinde birleşip amorf bir hale gelmiştir. Çam ağacı süslemek, hediye almak, Noel baba, ağaca veya varsa şömineye çorap asmak, şemşiye kılıklı yeni yıl şekerleri ve hindi yemek ülkemizde de yeni yıl adetlerinden olmaya başladı. Kabul etmek lazım, eğlenceliler de. Şimdi tek tek bunların nasıl çıktığına bakalım. 

Christmas: İsa'nın doğumu olarak kabul edilen 25 Aralık tarihidir. Aslında gerçek doğum tarihi bilinmemektedir. Fakat halen pagan kültürünü ve kış kutlamalarını sürdürmeye çalışan Katolik kilisesinin seçtiği bir tarihtir.

Yeni yıl: 31 Aralık gecesini 1 Ocak'a bağlayan gecedir. Takvimsel bir detaydır.

Noel baba: İlk olarak 4. yüzyılda bahsi geçer. Türkiye'de Mira'da (Patara yakınında Demre'de) yaşamıştır. Bonkör ve çocukları seven biri olarak bilinirdi. 1087 yılında İtalyan denizciler tarafından naaşı çalınıp İtalya'ya götürülür ve böylece Avrupa'da popüler bir aziz olarak tanınmaya başlar. Kilise, 12. yy'da 6 Aralık gününü Aziz Nicolas günü olarak ilan eder ve o gün herkesin hediyeler vermesini ve bağışta bulunmasını teşvik eder. Kilise reformasyonu sonrasında bu adet unutulur. Fakat Hollandalılar Aziz Nikolas gününe sahip çıkar. Hollanda dilinde Saint Nicolas'ın ismi  "Sint Nikolaas" olarak telaffuz edilmeye başlar ve sonunda da "Sinterklaas"halini alır. Bugün tüm dünyada Santa Claus olarak bilinmektedir. Hollanda'lı çocuklar gece yatmadan ocağın başında ayakkabılarını bırakıyorlardı ve Santa Claus gelip iyi olan çocuklara hediyeler bırakıyordu. 17. yy'da Amerika'ya göç eden Hollanda'lılar beraberlerinde bu adetleri de Amerika'ya götürdüler. 


Yılbaşı ağacı süslemeleri: Bu adet de 16. yy'da oynanılan meşhur bir Alman tiyatro gösterisinden çıkmıştır. Bu dini gösteride Adem ile Havva'nın Cennet bahçesinden kaçışları anlatılmaktadır. Bu oyundaki Cennet bahçesi elmalarla, şekerlemelerle ve parlak kağıtlarla süslenmiş bir çam ağacı ile sembolize ediliyordu. İngiltere Kraliçesi Victoria ile evlenen Alman Prens Albert bu adedi İngiltere'ye taşımıştır. Buradan da yine Amerika'ya göç etmiştir. 

Çorap içine hediye: Eski bir hikayeye göre bir asilzade karısının ölümü üzerine bunalıma girer ve tüm servetini harcar. 3 kızı başlık parasız ve fakir kalırlar. Bonkör Santa Claus'da onların ocak başına kurutmak üzere astıkları çoraplarının içine altın ve mücevherlerle doldurur.


Çingenelerin yaptıkları ve bazı sitelerde adına Konçine denilen çiçeğin ne olduğunu ve nasıl yapıldığını merak ettim. Nette cevabı bulamadım. İngilizce, Latince adını bilen veya tüm cevabı bilen varsa lütfen söylesin. Aksi taktirde bir çingene görene kadar rahatlayamayacağım.

No comments:

Post a Comment