Thursday, September 2, 2021

Hamlet'in anlam ve önemi

Neden Shakespeare bu kadar büyük ve ünlü bir yazarmış konusunu idrak edebilme derdine düşüp, tabi ki en çok filme uyarlanmış eseri Hamlet'i okuyarak işe başladım. Storytel'den Türkçe tiyatrosunu dinledim, National Theatre'dan Benedict Cumberbatch uyarlmasını izledim, Harvard ve Oxford üniversitelerinin Hamlet derslerini dinledim, Ian McEllen'ın Hamlet tiyatrosunu izledim ve sonunda kendime açıklamalı İngilizce tam metni aldım. Kitabı bitirmem yıllar sürebileceğinden, şimdiye dek öğrendiklerimi özetleyeyim istedim.


Hamlet, duygusal iniş ve çıkışları bol olan bir karakter. Yeri geldiğinde hiddetlenmesi, zaman zaman herşeyi sorgulayarak içine kapanması, yakın arkadaşları arasında heyecan dolu bir delikanlı, annesiyle pişmanlık dolu bir çocuk, sevgilisinin yanında ise vurdumduymaz bir erkek oluvermesiyle oyuncuların Everest'i oluvermiş denilebilir. 


Oyun, yönetmenler için de benzer bir cazibeye sahip. Shakespear'den geriye farklı uzunluklarda üç adet Hamlet metni kalmış. En kısası 2200 satır, en uzunu ise 4 saat uzunluğunda bir oyun. Dahası yer yer karakterler ve metinde farklılaşmalar var. Bu çeşitlilik, insanın aklına çeşitli muzurluklar ve farklı Hamlet uyarlamaları yaratma dürtüsünü yaratıveriyor. Nitekim bugüne dek yaygın ve en farklı uyarlamalara sahip tiyatro oyunu olma özelliğini de yine elinde tutuyor. 

British library - Londra 

Hamlet'i cazip kılan diğer bir özelliği ise ana karakter prens Hamlet'in çelişkilerle dolu kişiliğidir. Babasının intikamını almak ister ama birtürlü amcasının suçluluğundan emin olamadığı için harekete geçemez. Ofelya'yı sevmediğini zanneder fakat kız intihar edince ona sırılsıklam aşık olduğunu anlar. Annesini ölesiye sever ama amcasıyla evlendiği için ona karşı büyük bir öfke duyar. 

Birçok kişi Hamlet'in içine düştüğü bu ikilemleri çok gerçekçi bulurken, bazıları ise Hamlet'i fazla nevrotik ve aşırı bulmuştur. Hamlet'in hayreti mucizesini anlamaya muvaffak olamayanların başında Leo Tolstoy gelmiştir. Metni Almanca, İngilizce ve Rusça olarak okuduktan sonra Hamlet ile ilgili şunları söylemiştir; "Ofelyaya bir gün aşık, diğer gün mansatıra kapat sen en iyisi kendini diyerek dalga geçiyor. Bir gün babasının hayaletini saygıylaanarken, diğer gün yaşlı köstebek deyiveriyor."     

Diğer bir uçta ise Hamlet'i fazla gerçekçi bulan ünlüler de olmuş. Rus diktatör Stalin Hamlet'i fazla asi ve bencil bulduğu için yasaklamış. Freud ise Hamlet'in annesine bağlılığından dolayı çıldırdığını ve amcasını öldürdüğünü iddia etmiş (şaşırdık mı? hayır).

     

80+ yaşında genç prens Hamlet'i başarıyla sahneleyen Ian McEllen ve ekibi Windsor tiyatrosunda ayakta alkışlanırken



   




   

No comments:

Post a Comment